تفکر نقادانه (Critical Thinking) چیست؟

خیلی از ما از تمام توانایی ها و ویژگی های ذاتی خود استفاده نمی کنیم. بخشی از این موضوع به خاطر شرایط محیطی است و بخشی دیگر به خاطر شیوه ی زندگی و تفکر ماست. بسیاری معتقدند که اگر ما فکر خود را عوض کنیم، زندگیمان نیز تغییر می کند. اما تغییر تفکر و در واقع تمرین برای بهتر فکر کردن مانند تمرین بدن سازی است. یک برنامه ی طولانی مدت که به تداوم و پشتکار احتیاج دارد. در این مقاله در مورد یکی از مهمترین و کلیدی ترین عادات ذهنی برای حل مسایل روزمره و پیشرفت در زندگی، صحبت خواهیم کرد.

افراد موفق کورکورانه از دیگران تبعیت نمی کنند؛ آن ها این ۷ عادت موثر در فکر کردن را دارند.

آیا تا به حال برای شما پیش آمده است که به دنبال راه حلی برای مشکل خود بگردید ولی به نتیجه ای نرسید؟ اگر جواب شما مثبت است، در این صورت شما در تفکر نقادانه (تفکر انتقادی) دچار مشکل هستید. باید بدانید که عادت های ذهنی انتقادی خیلی سریع در شما به وجود نمی آیند. بلکه شما باید توانایی های زیادی را در خود ایجاد کنید و نکات زیادی را فرا بگیرید. شما باید مغز خود را تمرین بدهید که در مورد تمام جنبه های هر مشکلی خوب فکر کند تا بتواند آن را به شکل درستی حل کند. در این راه، قضاوت کردن را باید کنار بگذارید.

چرا داشتن تفکر نقادانه سخت است؟

سخت ترین مرحله برای داشتن تفکر انتقادی (تفکر نقادانه) ، کنار گذاشتن قضاوت است. شما باید فکر خود را در مورد مشکل خود باز بگذارید. با این کار، هر نظر و یا ایده ای در خصوص مشکل شما می تواند غلط از آب در بیاید.  به عنوان یک فرد با تفکر انتقادی (تفکر نقادانه) باید از عادت های خود فاصله بگیرید. این بدان معناست که نباید حتی تحت تاثیر اطرافیان خود باشید. هر آنچه که دیگران فکر می کنند و یا حتی می خواهند که شما به آن فکر کنید، می تواند غلط باشد. اصول اولیه برای داشتن تفکر انتقادی (تفکر نقادانه) ساده است: ساختن نظریه های احتمالی برای حل مشکل و سپس بررسی آن ها و حذف نظریه های اشتباه.

آیا شما در مسیر درستی برای ایجاد عادت های ذهنی انتقادی در خود هستید؟

داشتن تفکر نقادانه (تفکر انتقادی) سخت است. امروزه داشتن این عادت ذهنی به یک نقطه ی قوت در حوزه های مختلف کاری بدل شده است.  افراد کمی با این عادت ذهنی مهم و ارزشمند وجود دارند. امروزه تست روانشناسی معروفی تحت عنوان ”  The California Critical Thinking Disposition Inventory” وجود دارد که می تواند به شما بگوید آیا از تفکر نقادانه (تفکر انتقادی) برخوردار هستید یا خیر. این تست در واقع نشان می دهد که آیا افراد استعداد داشتن این عادت ذهنی را دارا هستند و یا خیر. در این تست ۷ عادت متفاوت شما در فکر کردن و همچنین بعضی از توانایی های مهم شما سنجیده می شود.

1. حقیقت جویی: آیا شما جویای حقیقت هستید؟ آیا شما سعی می کنید تا واقعیت هر چیزی را خودتان متوجه شوید و در این راستا به حرف های دیگران توجهی ندارید؟
2. روشن فکری: شما در برابر اطلاعات جدید چه واکنشی از خود نشان می دهید؟ آیا راحت آن ها را می پذیرید؟ آیا شما به ایده های نوین اهمیت می دهید؟ اگر این ایده ها عجیب و حتی غلط به نظر برسند چطور؟
3. تحلیل کردن: آیا شما دلایل پشت هر اتفاقی را پیدا می کنید و آن ها را به خوبی متوجه می شوید؟ آیا تصمیمات شما در زندگی بر اساس احساسات شما گرفته می شود؟ یا اینکه شما قبل از گرفتن هر تصمیمی به خوبی آن را سبک و سنگین می کنید؟
4. پایبندی به اصول: آیا شما همواره مسیر مشخصی را برای حل مشکلات خود دنبال می کنید؟ آیا شما مشکلات بزرگ خود را به چند بخش تقسیم کرده و سپس اقدام به حل مشکل خود می کنید؟
5. اعتماد به نفس: در خصوص موضوعات مختلف کدامیک برای شما مهم تر است: نظر دیگران و یا نظر خودتان؟ آیا شما به قضاوت خود اعتماد دارید؟ آیا شما دوست دارید دیگران نظرات شما را بسنجند و در مورد آن ها نظر دهند؟
6. ذکاوت: آیا شما فردی کنجکاو هستید؟ آیا سوالات زیادی در ذهن شما وجود دارد؟
7. بلوغ در قضاوت: آیا شما برای هر اقدامی مدتی را صرف فکر کردن و نتیجه گیری می کنید یا اینکه تصمیمات شما آنی و در لحظه هستند؟ آیا شما تلاش می کنید که امور را از جنبه های مختلف بررسی کنید و از تجریبات دیگران استفاده کنید؟  بنابراین می توان گفت که مهمترین و پایه ای ترین مهارت ها برای داشتن تفکر انتقادی (تفکر نقادانه) تجزیه و تحلیل، استفاده درست از استاندارد ها، طبقه بندی، تحقیق و جستجوی اطلاعات بیشتر، استنتاج منطقی، پیش بینی و در نهایت و مهم تر از همه تبدیل نتیجه گیری به دانایی و علم است.

  ابزار مورد استفاده برای داشتن تفکر انتقادی

صادقانه باید بگوییم که تفکر انتقادی (تفکر نقادانه) در واقع مجموعه ای از اقدامات برای حذف و یا قبول مجموعه ای از اطلاعات و اعتقادات شما پیرامون یک مسئله است. این اقدامات را شما باید از زمان به وجود آمدن یک باور تا زمان حذف و یا قبول آن انجام دهید. شما باید یک مسئله را به طور دقیق از نظر علمی و منطقی بسنجید و سپس در مورد ان نتیجه گیری کنید.

• استدلال درست: یک استدال درست زمانی اتفاق می افتد که لیستی از چرا های خود را برای یک باور ارایه دهیم و پس از بررسی آن به یک نتیجه ی درست برسیم؛ اینکه آیا باید کاری را انجام دهیم و یا اینکه آیا باوری را باید بپذیریم یا خیر.
• استدلال قیاسی: این مرحله شامل یک سری نتیجه گیری پس از یک استدلال صحیح است. شما می توانید در این مرحله و تنها با کمک گرفتن از منطق خود نتیجه گیری کنید. البته این روش کاملا بر اساس منطق است و قادر به اثبات چیزی خارج از این چهارچوب نیست.
• استدلال استنتاجی: زمانی که دو روش فوق نتوانستند نتیجه ی کاملی به شما بدهند در این صورت باید از استدلال استنتاجی استفاده کنید. در این روش شما دلایل و باور های خود برای انجام دادن و یا ندادن یک کار را بررسی کرده و به نتایج دست پیدا می کند. در این روش شما تک تک مواردی را که در حل مشکل خود با آن برخورد داشته اید بررسی کرده و سعی می کنید که از جز به کل برسید.

چگونه این عادت ذهنی را عملی کنیم:

برای آن که شما بتوانید از تفکر منطقی بهره ببرید باید تمام این قوانین تئوری را درونی و کانالیزه کنید تا بتوانید در تمام مراحل از تفکر های روزانه ی خود از آن ها استفاده کنید. شما باید عادت کنید تا نظر خود را بیان کنید، سوالات خود را آزادانه بپرسید، بپذیرید که گاهی می توانید اشتباه کنید، با اعتماد به نفس فکر کنید، آماده باشید که از شما سوال شود و به چالش کشیده شوید و در آخر بدانید که سیستم فکری شما جایز الخطا است.

پس از آنکه این عادت را در خود به وجود آوردید ممکن است متوجه شوید که اعتقادات شما تحریف شده اند. نگران نباشید و سرتان را بالا بگیرید، خودتان را تشویق کنید و به راه خود ادامه دهید. هدف نهایی شما این نیست که چیزی را خراب کنید بلکه باید برای ساختن شخصیت بهتری از خود تلاش کنید.

از اینکه اشتباه کنید نترسید. اگر تمام متفکران پیشرو این گونه فکر میکردند و هیچ گاه نظریات خود و حتی افراد بزرگ قبل از خود را به چالش نمی کشیدند، پیشرفتی در زندگی بشریت به وجود نمی آمد. در آن صورت ما نیز مانند گذشتگان خود، فکر می کردیم که زمین در مرکز عالم قرار دارد و این خورشید است که به دور ما میچرخد.

راهکار:

بسیاری از مشاغل مهم و پرسود، امروزه به دنبال جذب نیروهایی هستند که از تفکر انتقادی (تفکر نقادانه) بهره مند باشند. بنابراین برای موفقیت و ماندگاری در بازار کار افراد باید این عادت ذهنی را در خود ایجاد و تقویت کنند . شما می توانید چهار مرحله ی زیر را به طور مداوم تمرین کرده تا این عادت ذهنی را در خود تقویت کنید:

1. سوال بپرسید: افرادی که تفکر انتقادی (تفکر نقادانه) دارند، در مورد هر آنچه پیش رویشان است سوال می پرسند. آن ها دلایل و جنبه های مختلف هر موضوعی را بررسی می کنند. مدام از خود می پرسند:”اگر این تصمیم را بگیریم چه اتفاقی می افتد؟”، “اگر آن کار را انجام ندهم، چه اتفاقی می افتد؟”. آنها به خوبی متوجه این اصل هستند که هر تصمیمی عواقبی دارد. آن ها تمام عواقب تصمیم های خود را با پرسیدن این سوال ها در نظر گرفته و سپس اقدام می کنند.
2. تحقیق کنید: زمانی که تمام سوالات را از خود پرسیدید به دنبال اطلاعاتی بروید که بتوانند به سوالات شما پاسخ دهند. شما می توانید از افراد با تجربه و آگاه اطلاعات بدست آورید. در این راستا دوست همیشگی خود اینترنت را فراموش نکنید. به یاد داشته باشید که هرچه اطلاعات بیشتری بدست آورید نتیجه گیری شما آسان تر و با خطای کمتری همراه خواهد بود.
3. با فکری باز اوضاع را بررسی کنید: حالا شما اطلاعات زیادی دارید. الان زمانی است که باید این اطلاعات را بررسی کنید. این سخت ترین قسمت ماجرا است. چرا که باید قضاوت را کنار بگذارید. اگر برای جمع آوری اطلاعات از افراد کمک گرفته اید باید مراقب باشید. اینکه از چه شخصی با چه ویژگی هایی و چه تجربیاتی این اطلاعات را بدست آورده اید مهم است. اگر از طریق اینترنت به اطلاعاتی دست پیدا کرده اید در مورد منبع این اطلاعات نیز باید تحقیق کنید. در این مرحله باید مدام از خود بپرسید آیا این اطلاعات درست است؟ ایا غلط است؟ آیا این فرد نسبت به این موضوع آگاهی کامل داشته است؟ آیا این حقیقت که این شخص دوست من است می تواند عاملی باشد که نظر او در تصمیم گیری من اثر بگذارد؟
4. راه حل ها را بسنجید: در این مرحله باید اعتماد به نفس داشته باشید. با افرادی که فکر می کنید از نظر فکری به شما نزدیک هستند و یا تجربه ی خاصی در این مورد دارند، نتایج خود را در میان بگذارید. بار دیگر سوالات مرحله ی اول را از خود بپرسید تا مطمن شوید از خط اصلی دور نشده اید. به یاد داشته باشید که انسان موجودی جایز الخطاست، پس نترسید و عواقب تصمیم نهایی خود را بپذیرید و به آن عمل کنید. به شما به پیشنهاد میدهیم برای افزایش اعتماد به نفستان و همچنین جهت دهی افکارتان به زندگی مثبت تر و عمیق تر کپسول صوتی اثر مرکب دارن هاردی را گوش کنید

مشاهده سریع

توسعه فردی

کپسول صوتی تئوری انتخاب ویلیام گلاسر

65,000 تومان

افزودن به سبد خرید

مشاهده سریع

توسعه فردی

کپسول صوتی پدر پولدار پدر بی پول رابرت کیوساکی

نمره 4.67 از 5

22,000 تومان

افزودن به سبد خرید

مشاهده سریع

توسعه فردی

کپسول صوتی بیندیشید و ثروتمند شوید؛ ناپلئون هیل

نمره 5.00 از 5

20,000 تومان

افزودن به سبد خرید

مشاهده سریع

توسعه فردی

کپسول صوتی آیین دوستیابی

نمره 5.00 از 5

20,000 تومان

افزودن به سبد خرید

43%-

مشاهده سریع

توسعه فردی

کپسول صوتی از خوب به عالی جیم کالینز

نمره 3.75 از 5

35,000 تومان 20,000 تومان

افزودن به سبد خرید

مشاهده سریع

Uncategorized

کپسول صوتی رهبری اقیانوس آبی هاروارد

12,000 تومان

افزودن به سبد خرید

مشاهده سریع

توسعه فردی

کپسول صوتی رهبری الکس فرگوسن

نمره 5.00 از 5

26,000 تومان

افزودن به سبد خرید

مشاهده سریع

کسب و کار

کپسول صوتی مدل طرح کسب و کار ویلیام سالمن

9,000 تومان

افزودن به سبد خرید